Του Γεώργιου Μπάλτα, καθηγητή στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ)
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ κρίση χρέους ξεκίνησε από την κατάρρευση ενός θνησιγενούς οικονομικού μοντέλου βασιζόμενου στο πελατειακό κράτος, τις υπερβολικές εισαγωγές και τον εξωτερικό δανεισμό. Η κρίση αυτή εξελίχθηκε σταδιακά σε μία μείζονα εθνική περιπέτεια που έφερε κοινωνικοπολιτική αποσταθεροποίηση και διαλυτικές παρενέργειες σε πολλούς τομείς του δημόσιου και ιδιωτικού βίου της χώρας.
Η ιστορικών διαστάσεων κρίση της χώρας με τις συντριπτικές παρενέργειες είναι συνδεδεμένη με το παραγωγικό έλλειμμα και την παραγωγική υστέρηση της ελληνικής οικονομίας. Επί μακρόν, η άνοδος της κατανάλωσης και του βιοτικού επιπέδου δεν συνοδευόταν από αντίστοιχη άνοδο στην παραγωγή μας. Αντιθέτως, συμβάδιζε με σημαντική απώλεια ανταγωνιστικότητας και υποχώρηση της παραγωγικής δυναμικής. Παράλληλα, ο τριτογενής τομέας φούσκωσε υπερβολικά και μάλιστα με έμφαση σε εσωστρεφείς υπηρεσίες «μεταπρατικού» χαρακτήρα. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η αύξηση της κατανάλωσης χρηματοδοτήθηκε εκτενώς με εξωτερικό δανεισμό και καλύφθηκε με εισαγωγές.
Δημιουργήθηκαν μόνιμα δημοσιονομικά και εμπορικά ελλείμματα και συσσωρεύτηκε σταδιακά τεράστιο χρέος. Η Ελλάδα έγινε «δανειζόμενος πελάτης» και αμέλησε τις παραγωγικές δραστηριότητες της πραγματικής οικονομίας: τη βιομηχανία, τη βιοτεχνία, την αγροτική παραγωγή, τον ορυκτό πλούτο.
Η οικονομική ανάπτυξη δεν μπορεί να αναζητηθεί στο κυριολεκτικά πλέον χρεοκοπημένο, παρακμιακό μοντέλο που δημιούργησε την κρίση. Η κατανάλωση με δανεικά, το πελατειακό κράτος και η εσωτερική ανακύκλωση υπηρεσιών είναι λάθη που δεν πρέπει να επαναλάβουμε. Χρειαζόμαστε την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, με έμφαση στη βιομηχανία, τη γεωργία και τις εξωστρεφείς υπηρεσίες. Χρειαζόμαστε διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα που θα μπορούν να κερδίζουν πελάτες στις διεθνείς αγορές. Η πρόσφατη δυναμική των εξαγωγών δείχνει τι μπορούν να επιτύχουν οι επιχειρήσεις μας όταν κινούνται με αποφασιστικότητα και σχέδιο, παρά τις πολύ αντίξοες συνθήκες.
Από την άλλη πλευρά, η εμμονή σε πρόχειρα εισπρακτικά μέτρα αμφιβόλου απόδοσης και η μυωπική διαχείριση του δημοσιονομικού προβλήματος ως παθογένειας μη συνδεδεμένης με την παραγωγική υστέρηση είναι πολιτικές που δεν επιφέρουν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.
Η Ελλάδα χρειάζεται κατεπειγόντως μία νέα βιομηχανική και αγροτική πολιτική που θα στοχεύει στην ανασύνταξη της παραγωγικής βάσης μετά από δεκαετίες αποβιομηχάνισης, στρεβλών αγροτικών πολιτικών και γενικότερης παραγωγικής αποσύνθεσης.
Προϋποθέσεις για την ανασυγκρότηση
Η παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας είναι εφικτός στόχος υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Η κυριότερη ίσως είναι το οικονομικό κλίμα. Ο ψυχολογικός παράγοντας είναι συχνά ο καταλύτης των εξελίξεων στο οικονομικό πεδίο και καθορίζει τις συμπεριφορές ατόμων και επιχειρήσεων. Η διαρκής αγωνία για την επόμενη ημέρα, οι ατελείωτες εκκρεμότητες των μνημονίων, οι παλινωδίες των εμπλεκομένων στο ελληνικό πρόβλημα, ο νομισματικός κίνδυνος, το τοξικό πολιτικοκοινωνικό περιβάλλον και η αμφισβήτηση της γεωπολιτικής θέσης της χώρας κάνουν πολύ μεγάλη ζημιά. Αν αυτοί οι παράγοντες δεν εκλείψουν, η πολυπόθητη ανάπτυξη δεν θα συμβεί. Η εμπέδωση αισθήματος εμπιστοσύνης και ομαλότητας είναι τώρα το μεγάλο ζητούμενο. Διαφορετικά δεν πρόκειται να αποκατασταθεί η λειτουργία της οικονομίας και ούτε να έρθουν επενδυτές.
Μία άλλη σημαντική προϋπόθεση είναι η ριζοσπαστική απλοποίηση του θεσμικού πλαισίου του επιχειρείν, από τη φορολογική νομοθεσία μέχρι την έγκριση νέων αδειών. Το γενικότερο νομικό περιβάλλον είναι τόσο πολύπλοκο και δυσλειτουργικό που γίνεται εμπόδιο στην επιχειρηματικότητα.
Για την επανεκκίνηση κρίσιμων κλάδων θα χρειαστούν επίσης έκτακτα κίνητρα για νέες επενδύσεις. Οι νέες επενδύσεις θα στοχεύουν στην ενίσχυση της βιομηχανίας με έμφαση σε διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα αλλά και σε παραγωγή επώνυμων αγροτικών προϊόντων και τροφίμων όπου η Ελλάδα έχει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι η ζήτηση και οι τιμές των τροφίμων αυξάνονται συνεχώς δίνοντας πρωτοφανείς ευκαιρίες για ανάδειξη της επιχειρηματικότητας στον αγροτικό τομέα, που οι παρενέργειες των επιδοτήσεων υπήρξαν πολλές, αλλά η στρατηγική σημασία του είναι πάντα πολύ μεγάλη.
Η πτώση της εγχώριας ζήτησης και η ανάγκη βελτίωσης του εμπορικού ελλείμματος αναδεικνύουν τις εξαγωγές σε εξαιρετικά κρίσιμο παράγοντα. Χρειαζόμαστε εξαγωγικό μάρκετινγκ και διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα, που σημαίνει σύνδεση της παραγωγής με την αγορά και τους πελάτες της χώρας στο εξωτερικό. Περισσότερο από ποτέ πριν, η επιβίωση των παραγωγών βασίζεται στην ικανότητά τους να ανταποκρίνονται στις επιθυμίες των καταναλωτών και να προσφέρουν προϊόντα που κερδίζουν τις προτιμήσεις τους. Χωρίς αυτό οι επιχειρήσεις δεν επιβιώνουν στις διεθνείς αγορές, ακόμα και όταν είναι ανταγωνιστικές από πλευρά κόστους.
Είναι ευνόητο ότι η παραγωγική ανασυγκρότηση της Ελλάδας δεν είναι μόνον ένας οικονομικός στόχος. Η σημασία της παραγωγικής ανασυγκρότησης υπερβαίνει το οικονομικό πεδίο και παραμέτρους όπως η ανεργία, τα εισοδήματα και η δημοσιονομική κατάσταση. Η παραγωγική ανασυγκρότηση δημιουργεί πρόοδο σε κοινωνικό, τεχνολογικό, επιστημονικό και πολιτιστικό επίπεδο.
Ας κοιτάξουμε γύρω μας στον κόσμο. Δεν υπάρχει πολιτισμένη και προηγμένη χώρα χωρίς στέρεα παραγωγική βάση. Καμία χώρα δεν ευημερεί και δεν προοδεύει όντας μόνο δανειζόμενος καταναλωτής, χωρίς παραγωγή, χωρίς εξαγωγές, χωρίς τεχνολογία. Είδαμε με τον πιο σκληρό τρόπο που αυτό μπορεί να οδηγήσει. Δεν πρέπει να δεχθούμε το ρόλο του ανήμπορου κράτους-παρία που δεν μπορεί να ξεφύγει από τα δεσμά της υπανάπτυξης και του χρέους. Δεν πρέπει να πιστέψουμε όσους λένε ότι δήθεν η Ελλάδα δεν μπορεί να αναπτυχθεί βιομηχανικά και τεχνολογικά. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε στην κουλτούρα της μιζέριας και της ηττοπάθειας να παραλύσει τις δημιουργικές δυνάμεις του έθνους. Η Ελλάδα έχει σημαντικά πλεονεκτήματα, πολλές δυνατότητες και ικανούς ανθρώπους. Έστω και την ύστατη στιγμή, μέσα στις δυσκολίες της πιο βαθιάς κρίσης, ας ξεκινήσει η ανοικοδόμηση της πραγματικής οικονομίας, ας αρχίσουμε πάλι να δημιουργούμε και να παράγουμε. Για να μη βρεθούμε ποτέ ξανά στην ίδια θέση με σήμερα.
http://www.express.gr/news/finance/655947oz_20121106655947.php3
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου