Το σύνδρομο του ακινήτου

Του Μάριου Μπρούσκου Στυλιανόπουλου

Τελικώς που οφείλεται η κρίση; Στην ελαττωματική διαχείριση των δημοσίων οικονομικών, στους υπεράριθμους καί κοστοβόρους δημοσίους υπαλλήλους, στους καταχραστές του δημοσίου πλούτου καί των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων, στη διεθνή δυσμενή συγκυρία ή σε μία ευρύτερη αντιεπενδυτική νοοτροπία των Ελλήνων; Πέραν των ανωτέρω, τα οποία σαφώς συναποτελούν αιτίες της ελληνικής κρίσεως, κάτι άλλο που πρέπει να ληφθεί υπ' όψιν είναι η αντίληψη του μέσω καταναλωτή για τη διαχρονική τοποθέτηση του εισοδήματός του.

 

Οι περισσότεροι Έλληνες νουθετήθηκαν με μία καταστροφική αντίληψη που συνοψίζεται στο τρίπτυχο δημόσιο-δάνειο-ακίνητο. Πράγματι, η συντριπτική πλειοψηφία των συμπολιτών μας εποφθαλμιούσε μία θέση στον δημόσιο τομέα καί αφού κατόρθωνε να την καταλάβει, είτε ακουλουθώντας τις νόμιμες διαδικασίες προσλήψεως είτε μέσω της κομματικής ''πεολειχίας'', έσπευδε στην τράπεζα για να λάβει στεγαστικό δάνειο. Φυσικά, η τράπεζα ως καπιταλιστική επιχείρηση έπραττε το αυτονόητο. Αισθάνοντας ασφάλεια για τα καθόλου επισφαλή εισοδήματα του δημοσίου, χορηγούσε το δάνειο καί ο δανειολήπτης ένοιωθε πως είχε κατακτήσει τον κόσμο. Εξασφαλισμένη θέση στο δημόσιο άνευ αξιολογήσεως, σπίτι καί σύνταξη πρίν από τα 60. Το ''success story'' το επινόησε ο μέσος δημόσιος υπάλληλος καί όχι ο νύν πρωθυπουργός. Όμως, δεν βρέθηκε κάποιος ρεαλιστής να πεί στον οικονομικώς αγράμματο δημόσιο υπάλληλο πως μόλις είχε υπογράψει τη ''θανατική'' του καταδίκη. 

 

Μα θα μου πείτε γιατί; Ο δημόσιος υπάλληλος έχει μία ατράνταχτη δουλειά, σπίτι, καί θα αποπληρώνει το δάνειο μέσω των δώρων. Εν ολίγοις, ο δημόσιος υπάλληλος  θα καταναλώνει σχεδόν το ήμισυ του μισθού του για να αποπληρώνει το έντοκο τραπεζικό δάνειο, οι αποταμιεύσεις του θα είναι σχεδόν ανύπαρκτες καί ο ίδιος θα είναι σκλάβος μίας ανορθολογικής επιλογής για να αποκτήσει τέσσερις τσιμεντένιους τοίχους σε μία ενδεχομένως κακόφημη καί αποκρουστική συνοικία. Θα έχει θυσιάσει περίπου 25 χρόνια από τη ζωή του καί τι θα έχει καταφέρει; Να αποκτήσει ένα ακίνητο για ιδιοκατοίκηση, δηλαδή θα έχει δαπανήσει ένα ποσό της τάξεως των 200000 ευρώ, το οποίο δεν θα του αποφέρει το παραμικρό εισόδημα. Αντιθέτως, θα υποχρεωθεί να δαπανά τμήμα των πιθανών πενιχρών του αποταμιεύσεων ή της συντάξεώς του για να πληρώνει κοινόχρηστα, δαπάνες κοινής ωφέλειας καί ένα διόλου ευκαταφρόνητο κόστος αποσβέσεων. Μα τα παιδιά του θα έχουν ένα κεραμμύδι πάνω από το κεφάλι τους. Βάσει αυτής της ''αυτιστικής'' αντιλήψεως, που αμφιβάλλω αν υπάρχει σε άλλη χώρα του δυτικού κόσμου, η ανεργία σήμερα είναι καλπάζουσα.

 

Πολλοί θα σπεύσουν να πουν πως η οικοδομική δραστηριότητα υπήρξε ένας από τους πλέον δυναμικούς κλάδους στην οικονομία. Πράγματι, υπήρξε. Στην οικοδομή εμπλέκεται πλήθος επαγγελμάτων, τα οποία αναμφισβήτητα ανθούσαν την εποχή του οργασμού του σκυροδέματος. Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα. Κάποια στιγμή θα επέρχετο κορεσμός λόγω κακής χωροθετήσεως καί περιορισμένου χώρου. Άλλωστε, με δεδομένο τον μικρό ρυθμό αυξήσεως του ελληνικού πληθυσμού, την μικρή ροπή αυξήσεως του εθνικού εισοδήματος καί λαμβάνοντας υπ' όψιν πως το ακίνητο είναι ένα προϊόν μεγάλης διαρκείας, θα ήταν ανέφικτο η οικοδομή να επεκτείνεται αδιαλείπτως. Μην παραβλέπουμε πως οι Έλληνες δεν κατασκεύαζαν εργοστάσια αλλά σπίτια για ιδιοκατοίκηση, δηλαδή επένδυαν χρήματα άνευ κερδοφόρου επιστροφής. Πέραν αυτού, επειδή οι χρήσεις γης είναι περιορισμένες, θα ήταν αδύνατο για τα περισσότερα ακίνητα να αυξήσουν τις πραγματικές τους αντικειμενικές αξίες. Επομένως, ο μισθοσυντήρητος επενδυτής ακινήτου στην Ελλάδα μακροπρόθεσμα θα έβγαινε ζημιωμένος. 

  Πράγματι, έτσι συνέβη. Οι περισσότεροι ιδιοκτήτες ακινήτων παλεύουν να αποπληρώσουν τα τραπεζικά δάνεια αποστερώντας τμήμα εισοδήματος προς κατανάλωση στην αγορά, χωροθετικώς καί πολεοδομικώς δημιουργήθηκε ένα οικοδομικό έκτρωμα, οι τιμές των ακινήτων κατρακύλησαν στην πραγματική τους αξία χάνοντας την υπεραξία που το τραπεζικό σύστημα δημιούργησε για να εξασφαλίσει τις εγγυήσεις δανείων καί ένα ανατριχιαστικό ποσοστό καταστημάτων παραμένουν αμίσθωτα ή δωρίζονται. Οι αδαείς ως προς την αγορά καί την οικονομική επιστήμη, επιρρίπτουν την ευθύνη μόνον στον αναμφισβήτητα στρεβλό φόρο ακινήτων καί στο ''επονείδιστο'' μνημόνιο, αγνοώντας προφανώς ότι η ελληνική οικονομική ύφεση δεν ήταν τίποτα περισσότερο από την βίαιη παλιννόστηση στο φυσικό της ποσοστό.

 

Αυτό το άσβεστο πάθος του Έλληνα να αποκτήσει ακίνητο ενθαρρύνθηκε από τις κακουχίες της Κατοχής καί του Εμφυλίου. Η αγορά σπιτιού ήταν ψυχολογική αντίδραση απέναντι σε οποιαδήποτε εξωγενή δύναμη απειλούσε την ασφάλεια καί την μακροημέρευση των Ελλήνων. Ήταν μία πράξη εξιλεώσεως για όλα τα δεινά που προηγήθηκαν. Όμως, οι οικονομικές επιλογές που δεν στηρίζονται στην ορθολογική διαχείρηση των οικονομικών δεδομένων αλλά αποτελούν συναισθηματικές παρορμήσεις, συχνά έχουν καταστροφικό αποτέλεσμα. Σε ουδεμία των περιπτώσεων δεν επιδιώκω να υποβιβάσω τον ενεργό ρόλο της οικοδομικής δραστηριότητας στην οικονομική μεγέθυνση. Όμως, αυτός ο ρόλος έχει περιορισμένη διάρκεια καί για να υπάρξει τελεσφόρο καί μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα απαιτούνται συνδυασμένες επενδύσεις καί σε άλλους τομείς. 

 

  Συνοψίζοντας, ο διακαής πόθος του μέσου μισθοσυντήρητου Έλληνα, συχνά δημοσίου υπαλλήλου, να αποκτήσει ακίνητο αναντίλεκτα συνιστά μία από τις θνησιγενείς αιτίες της ελληνικής υφέσεως. Ένα τεράστιο μέρος χρηματικών πόρων διοχετεύτηκε σε μη παραγωγικές δραστηριότητες με συνέπεια να αποτελματωθούν δραστηριότητες που σχετίζονταν με την έρευνα, την καινοτομία, τον τουρισμό καί τη βιομηχανία. Υπήρξε κάκιστος οικονομικός σχεδιασμός, δημιουργήθηκε μία βραχύβια πλασματική ευμάρεια καί ήταν θέμα χρόνου να εκραγεί η φούσκα του τσιμέντου.

 

 http://arriton.gr