Το σύνδρομο της Στοκχόλμης

Του Κώστα Λεονταρίδη




Δεν έχω πάει, αλλά με συνεπήραν περιγραφές συναδέλφων που, μέσω επαγγελματικών αποστολών, τη γνώρισαν από κοντά. Εκτιμώντας την αισθητική τους, προτείνω σε όσους μπορούν να κάνουν αυτό το ταξίδι· στη Στοκχόλμη. Ειδικά χειμώνα, που η ομορφιά της σίγουρα είναι πιο αυθεντική. Αθελά της η πόλη του Βορρά ονοματοδότησε ένα ψυχικό φαινόμενο· παγκοσμίως γνωστό ως «σύνδρομο της Στοκχόλμης». Περιληπτικά για τους νεότερους και τους έχοντες ασθενή μνήμη. Πριν από 40 χρόνια, ληστές τραπέζης κράτησαν ομήρους, εντός του κτιρίου, επί εξαήμερο τέσσερα άτομα. Τα θύματα, ώρα με την ώρα, εκδήλωναν απέναντι στους δεσμώτες τους σχέση... εμπιστοσύνης. Και όταν σιγουρεύτηκαν ότι οι ληστές ζητούσαν μόνο κατανόηση, έως ότου ολοκληρώσουν το έργο τους, ένιωσαν ότι εάν κάθονταν ήσυχοι στα αυγά τους δεν είχαν να φοβηθούν τίποτα. Αντιθέτως, η αγωνία τους μετατοπίστηκε «έξωθεν». Δηλαδή στους αστυνομικούς που θα επιχειρούσαν να τους σώσουν. Και αν έπεφτε πιστολίδι και οι σφαίρες των σωτήρων έβρισκαν αυτούς αντί τους ληστές; Οι όμηροι συμφώνησαν με τα μάτια πως η συνύπαρξη με τους «γνωστούς-αγνώστους» ήταν λιγότερο επικίνδυνη από μια «εισβολή» αστυνομικών. Η οποία έγινε. Επιτυχής. Ολοι ζωντανοί. Καλοί και κακοί. Οι πρώην όμηροι δεν ξέχασαν τον κόσμιο τρόπο συμπεριφοράς των ληστών. Και το ανταπέδωσαν. Σκανδιναβοί, παιδί μου. Κατέθεσαν υπέρ τους ή έδωσαν χρήματα για τη νομική υπεράσπισή τους. Απανταχού αβυθομέτρητο το μυαλό των ανθρώπων.

Μια παραλλαγή του «συνδρόμου της Στοκχόλμης» εφαρμόζεται διεθνώς. Απλή και σοφή συνταγή: Διοχετεύεται μέσω εκπαιδευμένων κηρύκων η απειλή κατά πολύ οδυνηρότερων μέτρων, ποινών κ.λπ. Ο στόχος επιτυγχάνεται. Φόβος και απελπισία καταλαμβάνουν τις μάζες. Ακολουθεί η «λύτρωση». Ανακοινώνεται, ας πούμε, ότι τελικώς ο φόρος δεν θα είναι 30% αλλά 25%. Ετσι, αυτό που έμοιαζε με εφιάλτη, αίφνης δείχνει στις ίδιες μάζες διαχειρίσιμο. Ανθρώπινο. Πολύ ανθρώπινο.

Σύνδρομα; Αμέτρητα. Να θυμηθούμε το «σύνδρομο της Δανίας», που ενέπνεε έναν οραματιστή πρώην πρωθυπουργό; Ακριβώς τέσσερα χρόνια πριν, ο κ. Γιώργος Παπανδρέου έδινε εντολή να «τρέξουν» τα μέτρα των «100 πρώτων ημερών» για στήριξη επιχειρήσεων-επενδύσεων, τόνωση νοικοκυριών, για έξοδο από την ύφεση. Η συνέχεια γνωστή. Ραντεβού στο Καστελλόριζο. Επίσημος εισαγωγέας των «πρώτων 100 ημερών» υπήρξε ο αείμνηστος Ανδρέας Παπανδρέου. Εσχατος ζηλωτής του «συνδρόμου των 100 ημερών» ο κ. Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος προανήγγειλε δέσμη μέτρων-άμεσης δράσης μόλις αναλάβει την εξουσία.

Ηταν παραμονές εκλογών του 1981, όταν ο Ευγένιος Ιονέσκο, σε συνέντευξή του στον παλαιό φίλο, φιλίστορα Μιχάλη Κατσίγερα, έλεγε: «Η αλλαγή μπορεί να έρθει από επουράνιες δυνάμεις». Ηξερε καλά ότι δεν παραλογιζόταν. Πώς τόσοι και τόσοι εξαντλημένοι αυτού του τόπου πιστεύουμε ότι με τη βοήθεια του Θεού θα τα καταφέρουμε;

http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_20/11/2013_528598