Γιατί Οι Δημοκρατίες Επιλέγουν Λάθος Πολιτικές;

Γράφει ο  Γεώργιος Λαμπρίδης

Η οικονομική πολιτική αποτελεί την σημαντικότερη δραστηριότητα ενός κράτους. Τι μοντέλο πρέπει να χρησιμοποιηθεί για να αναπτυχθεί η οικονομία; Πρέπει να εφαρμοστεί ένα μοντέλο που είναι πιο κοντά στα οικονομικά της αγοράς ή μήπως ένα μοντέλο αυστηρά περιοριστικό με ελάχιστη ελευθερία;

Η ιστορία έχει αποδείξει ότι τα ολοκληρωτικά καθεστώτα του Κομμουνισμού, Φασισμού και Ναζισμού απορρίπτουν της ελεύθερη οικονομία και τις ατομικές ελευθερίες.

Οι πολιτικές που ακολουθούνται είναι άθλιες, αποτυγχάνουν παταγωδώς και το μόνο που φέρνουν είναι θάνατο και καταστροφή. Από την άλλη πλευρά, οι δημοκρατίες υποστηρίζοντας ένα πιο ελεύθερο πλαίσιο κοινωνικής οργάνωσης αποτελούν αναμφίβολα την καλύτερη εναλλακτική.

Όμως, ενώ στη θεωρεία η δημοκρατία αποτελεί προπύργιο ενάντια σε κοινωνικά επιζήμιες πολιτικές στην πραγματικότητα είναι το ασφαλές καταφύγιο τους. Πολύ συχνά οι δημοκρατίες υιοθετούν και διατηρούν πολιτικές επιβλαβές για τους περισσότερους ανθρώπους. Ο προστατευτισμός είναι ένα κλασσικό παράδειγμα. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Ο Bryan Caplan στο βιβλίο του “Τhe Myth of The Rational Voter: Why Democracies Choose Bad Policies” (το βιβλίο υπάρχει δωρεάν εδώ) αναλύει αυτό το παράδοξο με το εξής επιχείρημα: Οι ψηφοφόροι δεν είναι απλά οικονομικά αναλφάβητοι αλλά και μη ορθολογιστές. Ενώ δεν είναι τελείως αμαθής, έχουν την τάση να αγκαλιάζουν παρανοϊκές απόψεις που διαστρεβλώνουν, προς το κακό, την άποψη τους για το πώς λειτουργεί ένα οικονομικό σύστημα. Ο Bryan συγκεντρώνει αυτές τις απόψεις σε τέσσερις βασικές προκαταλήψεις:

1). Προκατάληψη κατά της αγοράς (Anti-Market Bias)

Είναι η τάση να υποτιμούμε τα οικονομικά οφέλη του μηχανισμού της αγοράς. Το κοινό έχει σοβαρές αμφιβολίες για το κατά πόσο το επιχειρηματικό κέρδος μπορεί να παράγει κοινωνικά επωφελή αποτελέσματα. Επικεντρώνεται στα κίνητρα των επιχειρήσεων, και παραμελεί την πειθαρχία που επιβάλλεται από τον ανταγωνισμό. Θεωρεί ότι το κέρδος είναι ανήθικο άρα ο πλούτος των πλουσίων θα πρέπει να αναδιανεμηθεί για να υπάρξει δικαιοσύνη. Επιπλέον, ενώ στη ελεύθερη αγορά οι τιμές καθορίζονται με βάση την προσφορά και τη ζήτηση, το κοινό σχεδόν πάντα επικαλείτο μονοπώλια και συμπαιγνίες.

Περισσότερα για αυτό το θέμα σε αυτό το video με ελληνικούς υπότιτλους εδώ

2). Προκατάληψη κατά των ξένων (Αnti-Foreign Bias)

Είναι η τάση να υποτιμούμε τα οικονομικά οφέλη από την αλληλεπίδραση με τους ξένους. Όταν η οικονομία βρίσκεται ύφεση και οι θέσεις εργασίας σπανίζουν το ένστικτο αυτοσυντήρησης μεγαλώνει με αποτέλεσμα να κατηγορούμε τους ξένους ανταγωνιστές μας. Ότι και να συμβαίνει έχουν μια ιδιαίτερη δύναμη για να μας εκμεταλλεύονται μέσω του διεθνούς εμπορίου. Για αυτό το λόγο θα πρέπει να προστατεύσουμε την οικονομία μας περιορίζοντας το εμπόριο. Το ίδιο συμβαίνει και με την ανταλλαγή εργατικού δυναμικού. Το κοινό πιστεύει ότι οι μετανάστες κλέβουν τις δουλειές, κουβαλάνε ασθένειες και αποτελούν απειλή για το εσωτερικό της χώρας.

Περισσότερα για αυτό το θέμα σε αυτό το video με ελληνικούς υπότιτλους εδώ

3). Προκατάληψη κατά της δημιουργίας εργασίας (Make-Work Bias)

Είναι η τάση να υποτιμούμε τα οικονομικά οφέλη από την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας μέσω τεχνολογικών επιτευγμάτων. Βασίζεται στη ψευδαίσθηση ότι η απασχόληση και όχι η παραγωγή είναι μέτρο ευημερίας. Νέες τεχνολογίες οδηγούν στη καταστροφή θέσεων εργασίες που αντικαθίστανται από λογισμικά άρα η οικονομία θα βρίσκεται σε χειρότερη θέση στο μέλλον λόγο τη μειωμένης απασχόλησης. Για αυτό το λόγο το κράτος θα πρέπει να εφαρμόσει νόμους που θα προστατεύσουν τα επαγγέλματα άσχετα να δεν προσφέρουν στην οικονομία. Στη πραγματικότητα όμως οι νέες τεχνολογίες είναι ο ηθικός αυτουργός της οικονομικής μεγέθυνσης των τελευταίων 100 ετών.

Περισσότερα για αυτό το θέμα σε αυτό το video με ελληνικούς υπότιτλους εδώ

4). Η πλάνη της απαισιόδοξης προκατάληψης (Pessimistic Bias)

Είναι η τάση να υπερεκτιμούμε τα προβλήματα της οικονομίας και υποεκτιμούμε την πρόοδο της. Ύφεση, ανεργία, χρεοκοπία, οικονομική στασιμότητα είναι τα πιο χαρακτηριστικά παράπονα σε μια οικονομία. Λίγοι όμως αναφέρονται στο γεγονός ότι πριν 100 χρόνια ο παγκόσμιος πληθυσμός ήταν 1.5 δις, ο μέσος όρος ζωής ήταν τα 50 έτη και ο μέσος πολίτης ζούμε με 1000 δολάρια το χρόνο ενώ σήμερα ο παγκόσμιος πληθυσμός είναι 7 δις, ο μέσος όρος ζωής τα 70 έτη και το μέσος ετήσιο εισόδημα 7000 δολάρια. Μπορεί η παγκόσμια οικονομία τα τελευταία χρόνια να βρίσκεται σε ύφεση αλλά η συνολική πρόοδος παραμένει εντυπωσιακή.

Περισσότερα για αυτό το θέμα σε αυτό το video με ελληνικούς υπότιτλους εδώ

Συμπερασματικά όσο υπάρχουν πολιτικοί που υποστηρίζουν στην ατζέντα τους τις παραπάνω προκαταλήψεις τόσο οι ψηφοφόροι θα υποστηρίζουν αυτές της πολιτικές γιατί άπλα επιβεβαιώνουν την διαστρεβλωμένη άποψη τους για το πώς λειτουργεί μια οικονομία. Για αυτό οι δημοκρατίες επιλέγουν λάθος πολιτικές!

Κλασσικό παράδειγμα η Ελλάδα των τελευταίων 30 ετών.

ΠΗΓΕΣ

libertarianismo.org  (το βιβλιο)
libertarianism.org  (κομμάτια από το βιβλιο)
learnliberty.gr (videos)

http://www.o-klooun.com